Praca na rusztowaniu a BHP

Praca na rusztowaniu odbywa się na wysokości (czasami bardzo dużej), dlatego traktuje się ją jako potencjalnie niebezpieczną. W tak specyficznych warunkach trzeba przestrzegać bardzo rygorystycznych zasad BHP, aby uniknąć wypadku, ale i konsekwencji prawnych. W tym artykule odpowiadamy na pytania w rodzaju „czy na rusztowaniu trzeba mieć szelki, a poza tym uprawnienia?”.

Podstawa prawna

Kwestia BHP pracy na rusztowaniu jest uregulowana przepisami, nad którymi pracuje się od dziesiątek lat. Nic dziwnego, ponieważ wypadki na wysokościach to zjawisko, któremu należy przeciwdziałać w sposób zarówno technologiczny, jak i prawny.

W branży budowlano-remontowej punktem odniesienia jest m.in. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, a także Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Aby jednak odnieść się szczegółowo i konkretnie do tematyki pracy na rusztowaniu, zasad BHP czy wymaganych uprawnień, trzeba sięgnąć do obowiązującego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.

W niniejszym poradniku odnosimy się przede wszystkim do zasad BHP pracy na rusztowaniach, które są szczegółowo przedstawione w rozdziale 8. Rozporządzenia.

Zachęcamy do lektury, a przede wszystkim do zachowywania najwyższych standardów bezpieczeństwa, ponieważ to one stwarzają większe szanse na uniknięcie tragicznego w skutkach wypadku, np. upadku z dużej wysokości.

Wykonanie, montaż i odbiór rusztowania

Zarówno rusztowania, jak i ruchome podesty robocze można zaprojektować indywidualnie albo wykonać ściśle według dokumentacji dostarczonej przez producenta, który odpowiada za badania konstrukcji pod kątem bezpieczeństwa. Inne istotne wymogi prawne znajdziesz na poniższej liście.
 

• Od osób odpowiedzialnych za montaż i demontaż rusztowań (oraz ruchomych podestów roboczych) wymaga się uprawnień.
• Korzystanie z rusztowania jest możliwe dopiero po odbiorze przez kierownika budowy (ewentualnie inną, uprawnioną osobę).
• Potwierdzeniem odbioru jest wpis do dziennika budowy albo protokołu odbioru technicznego. Musi on zawierać informacje na temat użytkownika, przeznaczenia i wykonawcy montażu (wraz z danymi kontaktowymi) rusztowania. Trzeba też podać dopuszczalne obciążenia konstrukcji, oporność uziomu, datę przekazania do użytkowania i termin następnego przeglądu.

Pamiętaj o tablicy informacyjnej

Niezbędnym elementem wyposażenia rusztowania jest tablica informacyjna wskazująca wykonawcę montażu (wraz z imieniem i nazwiskiem lub nazwą firmy oraz numerem kontaktowym). Powinna też przedstawiać dane dotyczące dopuszczalnego obciążenia pomostów i konstrukcji.

Szeroki wybór tablic informacyjnych niezbędnych do prowadzenia prac budowlanych znajdziesz w sklepie internetowym Mal-Drew.

Praca na rusztowaniu – czym musi wyróżniać się ta konstrukcja?

W niektórych punktach Rozporządzenie dotyczące BHP na rusztowaniu wydaje się dość ogólne – m.in. gdy mowa, że rusztowanie powinno: posiadać pomost o „wystarczającej” powierzchni roboczej, mieć „stabilną konstrukcję” czy zapewniać „bezpieczną komunikację i swobodny dostęp do stanowisk pracy”.

Ważne zatem, aby w obowiązujących przepisach znaleźć jak najwięcej konkretnych wskazówek, jak choćby to, że w rusztowaniach stojakowych odległość od pionu komunikacyjnego nie powinna być większa niż 20 m (a między pionami nie powinna przekraczać 40 m).

Właściwe ustawienie konstrukcji rusztowania

Bezpieczna praca na rusztowaniu jest uwarunkowana ustawieniem go w odpowiednim miejscu i w prawidłowy sposób. Podłoże, zgodnie z przepisami, musi być ustabilizowane i wyprofilowane, a spadek powinien umożliwiać odpływ wód opadowych.

Jeżeli rusztowanie jest zbudowane z elementów metalowych, trzeba przygotować uziemienie oraz instalację piorunochronną.

Wśród wytycznych dotyczących konstrukcji rusztowania w omawianym Rozporządzeniu znajdują się m.in. następujące wskazania:

• 2,5 kN – minimalna składowa pozioma jednego zamocowania,
• 0,2 m –  minimalna odległość odsunięcia rusztowania od ściany, po której trzeba stosować balustrady od tej strony,
• konstrukcja nie może wystawiać poza najwyższą linię kotew o ponad 3 m (pomost roboczy – 1,5 m),
• 1,5 kN – maksymalny udźwig urządzenia do transportu materiałów na wysięgnikach, które stosuje się na rusztowaniach.

Lokalizacja rusztowania

Jeżeli rusztowanie jest ustawianie w obrębie ciągów komunikacyjnych, wymaga to zgody od organów nadzorujących, a przede wszystkim zabezpieczeń przed spadającymi przedmiotami, tak aby ochronić przechodniów przed potencjalnymi urazami (a nawet zniszczeniem odzieży!).

Sposobem na zabezpieczenie rusztowań położonych przy drogach czy ulicach jest montaż siatek ochronnych oraz daszków.

Montaż i demontaż oraz samo korzystanie z rusztowań czy ruchomych podestów w sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych to dopuszczalne działanie, ale pod warunkiem, że linie znajdują się poza strefą niebezpieczną.

Jeśli linie są zlokalizowane w jej obrębie, należy wyłączyć w nich napięcie przed rozpoczęciem prac.

Inne ważne informacje na temat rusztowań

• Rusztowania nie można stawiać, demontować ani użytkować bez odpowiedniej widoczności po zmroku, w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, gołoledzi czy burzy i wiatru ponad 10 m/s.
• Można pracować na różnych poziomach rusztowania – w poziomie w odległości 5 m, a w pionie z zachowaniem minimum jednego szczelnego pomostu.
• Po zakończeniu prac nie można pozostawiać po sobie materiałów ani wyrobów na pomostach.
• Demontaż rusztowania nie może polegać na zrzucaniu elementów.
• Prawo wymaga od kierownika budowy (lub uprawnionej osoby) sprawdzania stanu rusztowania po wszystkich niebezpiecznych zjawiskach atmosferycznych (np. opadach) czy po przerwach roboczych dłuższych niż 10 dni. Trzeba też przeprowadzać comiesięczne, regularne przeglądy okresowe.

Praca na rusztowaniu – czy trzeba mieć ubrane i jakie uprawnienia są wymagane?

W tym artykule należy też dopowiedzieć kilka słów na temat wymagań wobec pracowników, którzy mają korzystać z rusztowania – wydajnie, ale taka, by uniknąć wypadku.

Przepisy BHP w Polsce wskazują m.in. na konieczność ukończenia szkolenia wysokościowego oraz posiadania aktualnych badań lekarskich, według których nie występują przeciwwskazania do tej, szczególnej przecież pracy.

Odzież pracownika na rusztowaniu powinna:

• być dostosowana do pory roku,
• składać się z rękawic roboczych, pełnych butów z wkładką antyprzebiciową i podnoskiem chroniącym palce oraz hełmu ochronnego.

Czy na rusztowaniu trzeba mieć szelki? Generalnie nie, ponieważ środki ochrony indywidualnej są uzależnione od rodzaju wykonywanych prac. Poza tym należy wspomnieć o konieczności przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego wraz z m.in. poznaniem kart charakterystyki substancji chemicznych wykorzystywanych w ramach pełnionych obowiązków.

Przed rozpoczęciem prac budowlanych z użyciem rusztowań koniecznie zapoznaj się ze wszystkimi aktualnie obowiązującymi przepisami BHP. Profesjonalne i bezpieczne rusztowania znajdziesz w asortymencie Mal-Drew – zapraszamy!

Dziękujemy za przeczytanie artykułu, mamy nadzieję, że okazał się on przydatny. Zapraszamy również na nasz sklep internetowy.